Οι υγιείς ωοθήκες, αποτελούν κλειδί στη διατήρηση της γονιμότητας και της νεανικότητας της γυναίκας.Οι ωοθήκες έχουν δύο κύριες λειτουργίες :παράγουν ορμόνες,όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη και απελευθερώνουν το ώριμο προς γονιμοποίηση ωάριο.
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΟΙ ΩΟΘΗΚΕΣ;
Μέχρι πρόσφατα ,υπήρχε η άποψη πως το σύνολο των ωαρίων στις ωοθήκες δημιουργούνται νωρίς στην εμβρυική ζωή και αριθμούν περίπου 1 εκατομμύριο τη στιγμή της γέννησης. Στη συνέχεια υπάρχει ένας σταθερός ρυθμός καταστροφής τους, ώστε στην έναρξη της εμμήνου ρύσης , έχουν απομείνει μόνο 300–400 χιλιάδες.Σε κάθε καταμήνιο κύκλο,περίπου 1000 ωάρια καταστρέφονται,ενώ μόνο ένα μετατρέπεται σε ώριμο και απελευθερώνεται από την ωοθήκη .Αυτό πρακτικά σημαίνει,πως στη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής της γυναίκας,μόνο 300–400 ωάρια ωριμάζουν και απελευθερώνονται.Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που οι μεγαλύτερες γυναίκες θεωρούνται λιγότερο γόνιμες,καθώς είναι πιθανότερο να μην τους έχουν απομείνει υγιή ωάρια.
Πρόσφατα, υπάρχουν έρευνες που υποδεικνύουν πως οι γυναίκες μπορούν να παράγουν ωάρια και μετά τη γέννησή τους, κατά τη διάρκεια της ζωής τους,από βλαστικά κύτταρα (stem cells).Πάντως, ο αριθμός και η ποιότητα των ωαρίων που παράγονται από τα βλαστικά κύτταρα δεν έχει ακόμα καθοριστεί και σίγουρα η γνώση αυτή, δεν αλλάζει το γεγονός πως με την αύξηση της ηλικίας , η λειτουργία των ωοθηκών εξασθενεί.
ΠΩΣ ΔΙΑΤΗΡΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΩΟΘΗΚΕΣ ΥΓΙΕΙΣ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΕΣ;
Η παχυσαρκία είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία των ωοθηκών.Το επιπλέον βάρος ,είναι βασικός παράγοντας επιδείνωσης συμπτωμάτων του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών(PCOS),όπως π.χ. ανωμαλίες κύκλου που συνδέονται με υπογονιμότητα. Το PCOS, ως γενετική ανωμαλία , δεν έχει οριστική θεραπεία,είναι όμως διαχειρίσιμο,όσον αφορά τις δυσάρεστες επιπτώσεις του στον οργανισμό γενικότερα και στη διατήρηση της φυσιολογικής δραστηριότητας των ωοθηκών ειδικότερα (ορμονική ισορροπία,ρύθμιση κύκλου, επίτευξη ωοθυλακιορρηξίας).Ακρογωνιαίος λίθος στη διαχείριση αυτή ,είναι η απώλεια βάρους .
2.ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Μεγάλη σημασία στην παραγωγή υγιών ωαρίων ,έχει η ποιότητα της διατροφής.Πρέπει να αποφεύγονται τροφές πλούσιες σε ακόρεστα λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι. Να αποφεύγονται όλα τα επεξεργασμένα και συντηρημένα τρόφιμα . Να προτιμώνται στην καθημερινή διατροφή φρέσκα λαχανικά και φρούτα. Συστηματική λήψη μεγάλης ποσότητας αλκοόλ ,μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στον κύκλο και να επηρεάσει την υγεία του εμβρύου στην αρχή της κύησης.
3.ΑΠΟΦΥΓΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
Το κάπνισμα θεωρείται κύρια αιτία δυσλειτουργίας των ωοθηκών και υπογονιμότητας. Τεκμηριωμένες έρευνες δείχνουν,πως οι καπνίστριες έχουν πιο γρήγορη απώλεια ωαρίων,χαμηλότερης ποιότητας ωάρια και μπαίνουν νωρίτερα στην εμμηνόπαυση.Γυναίκες που επιθυμούν να μείνουν έγκυες ,πρέπει όχι μόνο να σταματήσουν το κάπνισμα, αλλά και να μην εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα. Εξάλλου το κάπνισμα, όπως και η λήψη αλκοόλ ,θα μπορούσε να επηρεάσει και τη γονιμότητα του συντρόφου τους.
4.ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ.
Το άγχος πυροδοτεί την παραγωγή ορμονών ,όπως κορτιζόλη και προλακτίνη που μπορούν να επηρεάσουν ή και να αναστείλουν τόσο την ωοθυλακιορρηξία,όσο και την ωρίμανση των ωαρίων.Δραστηριότητες που ελαττώνουν το άγχος , όπως ήπια γυμναστική και άσκηση,διάβασμα , μουσική ,ακόμα κι ένα ζεστό μπάνιο ,μπορεί να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
5.ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΙΜΑΤΩΣΗΣ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ.
Η ποιότητα των ωαρίων είναι καλύτερη,όσο αυξάνεται η παροχή αίματος προς τις ωοθήκες .Μεγάλη βοήθεια προσφέρει η καθημερινή αυξημένη λήψη νερού και φρέσκων χυμών,αφού έτσι μειώνονται οι συνέπειες της αφυδάτωσης που περιλαμβάνουν μειωμένη αιματική ροή στα διάφορα όργανα.Ευεργετική δράση έχουν επίσης, οι ασκήσεις γιόγκα και η ήπια σωματική άσκηση.
6.ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ.
Πολλές είναι οι ουσίες που φαίνεται να ενισχύουν τη λειτουργικότητα των ωοθηκών και να βελτιώνουν την ποιότητα των παραγομένων ωαρίων. Τα σκευάσματα αυτά ,βέβαια, δεν θα πρέπει σε καμμία περίπτωση να υποκαθιστούν μια ισορροπημένη,υγιεινή και πλήρη διατροφή.Ενδεικτικά αναφέρονται:
Συνένζυμο Q10: αυξάνει την ενέργεια στα μιτοχόνδρια και ενισχύει την παραγωγή αντιοξειδωτικών ουσιών
Ιχθυέλαιο:έχει αντιφλεγμονώδη δράση,βοηθάει στην αναπαραγωγική διαδικασία και αργότερα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και της όρασης του εμβρύου.
Φυλλικό οξύ:Βελτιώνει την ποιότητα των ωαρίων και μειώνει την πιθανότητα συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο,ιδιάιτερα αν λαμβάνεται πριν την σύλληψη.
Bιταμίνη D: η διατήρησή της στον οργανισμό σε φυσιολογικά επίπεδα , βελτιώνει τη γονιμότητα στη γυναίκα.
DHEAS Tablets: πρόκειται για ένα είδος ανδρογόνου που βελτιώνει το ορμονικό προφίλ μεγαλύτερων και περιεμμηνοπαυσιακών γυναικών,βελτιώνει επομένως την ωοθηκική λειτουργία,αλλά και την ποιότητα του ενδομητρίου, καθώς εκεί υπάρχει μετατροπή του σε οιστρογόνο.
Ινοσιτόλη:εξαιρετικό συμπλήρωμα ,κυρίως για γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες , αφού βοηθάει στη ρύθμιση του κύκλου,επαναφέρει την ωοθυλακιορρηξία και βελτιώνει τη διάθεση.
Μελατονίνη:αυξάνει την αντιοξειδωτική δράση, βελτιώνει την ωοθηκική λειτουργία και μειώνει το stress καθώς επιταχύνει την έλευση του ύπνου.
7.ΚΑΤΑΨΥΞΗ ΩΑΡΙΩΝ
Η κατάψυξη των ωαρίων,είναι μέθοδος που προσφέρεται στις γυναίκες που επιθυμούν να καθυστερήσουν την τεκνοποιία και δεν έχουν σύντροφο για το σκοπό αυτό.Η μέθοδος αυτή , σταματά το βιολογικό ρολόι των ωαρίων και προστατεύει τη γονιμότητα των γυναικών ,αφού μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν σε μεταγενέστερο χρόνο για επίτευξη κύησης.
Ι ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ
ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ